Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir ve Otizmde Erken Tanılar Nelerdir?

Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir ve Otizmde Erken Tanılar Nelerdir?

Otizm spektrum bozukluğu, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan karmaşık bir nöro-gelişimsel farklılıktır. [1]Otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı düşünülmektedir.  (Yazımızda bundan sonra kullanım kolaylığı nedeni ile otizm ifadesi kullanılacaktır. )

Otizmde erken tanının önemini hepimiz biliyoruz. İlk üç yaşa kadar olan ki sürecin, çocuklarımızın geleceğine etkisi büyüktür. Dolayısı ile bu süreci çok iyi gözlemlemeli ve çocuğumuza destek olmalıyız.

Çocuk eğitimcileri de ebeveynlere büyük yük düştüğünü her fırsatta dile getirmektedir. Bu desteklerin çocuklarımızda % 70’e kadar iyileşme gösterdiği kanıtlanmıştır.[2]

Peki ya otizmde erken tanılar nelerdir? Bunların birkaçını şu şekilde sıralayabiliriz;

Sosyal etkileşimde yetersizlik ( göz teması kuramama, yaşıtlarıyla ilgilenmeme ve oyun oynamama, normal mimik ve duygusal ifadeleri göstermeme, etkileşim başlatma ve sürdürmede zorluk)

İletişim bozukluğu (konuşamama, aynı kelimenin sürekli tekrarı (ekolali), konuşan çocuklarla iletişim kurmaya çalışmama)

Hayali veya sembolik oyunlar oynamama (hayali oyunlar kurmama, tekrarlayan basit aktiviteler, sürekli aynı rutin hareketleri tekrar etmek, bir nesnenin bir parçasına aşırı takıntılı olmak, duygusal olarak uyarılamama veya aşırı tepki)

Bir çocuğa otizm tanısı konulabilmesi için yukarıda sayılan belirtilerden en az 6 tanesini taşıyor olması gereklidir.

Ayrıca otizmli çocuklar aşağıda sıraladığımız belirtilerin çoğunu gösterirler.[3]

• Göz teması ya yoktur ya da kısıtlıdır.
• Adı ile seslenince tepki vermezler
• Aşırı hareketli veya hareketsiz olabilirler.
• Çevreleri ile ilgilenmezler
• Sarılma ve öpme gibi fiziksel temastan hoşlanmazlar.
• Konuşmada gecikme vardır.
• İnsanlarla iletişim yerine cansız varlıklarla ilgilenirler.
• Topluluk içinde yaşıtları ile diyalog kurmazlar, oyunlara katılmazlar, kendilerini izole ederler.
• Konuşmayı öğrenseler bile hep aynı kelimeyi tekrar ederler.
• Konuşmayı iletişim aracı olarak kullanmazlar
• Uygun olmayan cümleler kurar kalıp gibi konuşurlar.
• Konuşma şekilleri ve ses tonları tekdüzedir.
• İlgisiz şekilde her şeye gülebilir ve kıkırdayabilirler.
• Bir cismin bir parçasına takıntı yapabilirler. ( örneğin sürekli arabanın tekerleği ile oynamak)
• Bazı objelere aşırı bağlanabilirler.
• Düzen takıntıları vardır. Rutinleri bozulduğunda hırçınlaşabilirler.
• Tekrarlayan bir hareketi örneğin el çırpma, zıplama, kendi etrafında dönme, sürekli öne arkaya sallanma, kanat çırpma gibi yaparlar.
• Normal çocuklar gibi hayal kurarak oyun oynamazlar, arabaları dizer sürekli tekerini çevirirler.
• Sürekli aynı oyunları oynarlar.
• Bazıları çok inatçı ve hırçın olabilir.
• Sosyal ortama girdiklerinde aşırı korkup tepki verebilirler.
• Sıklıkla yemek yeme bozukluğu gösterirler.
• Kendilerine ve etrafındaki eşyalara zarar verebilirler.
• Tehlikeye karşı duyarsızdırlar.
• Acıya karşı duyarsızdırlar.
• Yapılan espriyi veya imayı anlamazlar.
• Normal öğrenme metotlarına duyarsızdırlar.