Montessori yaklaşımı, çocuğun öğrenmeye ve kavramaya başladığı dönemi verimli geçirmesini sağlayan bir yaklaşım modelidir. Çocuğun gelişimine uygun yetkinliklerini sergilemesine fırsat veren fiziki düzenlemeler çocuğunuzun bu dönemini gelişen ve öğrenen bir birey olarak geçirmesini sağlayacaktır. 3 yaş ile başlayan kendi öz bakım döneminde çocuğun çevresi, kendi cüssesine uygun ve yeterince güvenli olmalıdır. Tatbikî bu ortamlar aynı zamanda küçük birey çocuklarımız için eğlenceli ve güzel de olmalıdır. Unutmayın seveceği ortamlar çocuğu öğrenmeye ve çalışmaya davet eder. Yine aynı şekilde çocuklar kendilerini güvende hissettikleri ve sevdikleri ortamlarda daha kalite bir uyku süreci geçirirler. Çocuk odalarında Montessori yaklaşımı ise tüm bu bakış açılarını dikkate alarak çocuk dostu alanlar tasarlamamıza olanak verir.
Peki bu Montessori Çocuk Odası Neye Benziyor?
· Yerde/Yere Yakın Yatak Modeli: Montessori odası planlarken ilk akla gelen şey yataktır. Uykunun başarıdaki etkisini hepimiz biliyoruz. O halde çocuk için uygun bir yatak seçimi de çok önemlidir. Montessori yaklaşımında çocuğunuzun yatağının yüksekliği de uyku kadar önemlidir. Çocuğunuz kendi uyku ritüelini öğrenirken bağımsız bir şekilde yatağına yatabilmeli ve aynı şekilde kalkabilmelidir. Bu nedenle düşme riski doğuracak, ayakların yere basmasını önleyecek yükseklikteki yataklar bu yaklaşımda tercih edilmemektedir.
Yine yaygın kullanılan yatak çitleri veya kilitli korkuluklar Montessori yaklaşımına tamamen terstir. Çocuğu sadece sınırlayıcı bir fonksiyon gösterirler ve henüz bireyleşmeye başlayan çocuğunuza tamamen ters mesaj verirler. Unutmayın 3 yaşından büyük çocukları yatakta tutmak onların kendi ihtiyaçlarını görme becerilerine bir sınırlandırmadır. Biz bu yaklaşımda çocuklarımızın etrafının farkında ve özgür olmalarını istiyoruz. Merak etmeyin uygun yükseklikte tasarlanmış bir Montessori yataktan çocuklarınız en fazla etraflarında dönerek yere yumuşak bir iniş yaparlar.
Unutmayın, çocuklar yataklarında sadece uyumazlar. Yataklarında zıplarlar, oynarlar ve hareket ederler. O halde çocuğunuza sağlayacağınız yatağın ebadı da ona hareket özgürlüğü sağlayacak nitelikte olmalıdır. 3 yaştan sonra bebek ebadı yataklar çocuğunuz için çok küçük ve kullanışsızdır.
· Giysiler & Oyuncakların Erişilebilirliği: Montessori eğitimi çocukları bağımsız olarak giyinmeye teşvik eder. Çocukların kendi kıyafetlerini seçmesi, kendi özgüvenleri açısından oldukça önemlidir. (Bkn. Bir önceki blog – Çocuklarımız Neden Kendi Kıyafetlerini Seçmelidir?) Bu sebeple, çocuğun erişebileceği kıyafet dolabı tercih edilmelidir. Bu kıyafet dolabı sizin onun tüm kıyafetlerini koyduğunuz bir yetişkin ebadı gardroptan farklıdır. Çocuğunuzun kafası karışmadan kendi kararını verebileceği belli sayıda kıyafet kombininin çocuğunuzun kendi erişimine sunulduğu bir dolaptır. Askı boyları çocuğunuzun boyu ile uyumlu olmalıdır.
Yine Montessori yaklaşımlı bir oda çocuğun kendine ait özel bir alan olmalıdır. Fazla ve çocuğun boyundan büyük mobilyalarla doldurulmamış, sağlanan alanda dilediği şekilde vakit geçirebileceği düzende olmalıdır. Yine bu sebeple unutmayın, çocuğunuzun sınırsız oyuncağa değil, ilgi alanına göre kategorize edilmiş çocuğunuzun seçim yapabilme yeteneğine uygun nicelikte oyuncağa ihtiyacı vardır. Bölmeli ve yine çocuğun rahatlıkla erişebileceği ve düzenleyebileceği boyutta oyuncak depolama çözümleri yine çocuğunuzun kendi materyallerini yönetebilmesi için bir gerekliliktir.
· Kitapların Erişilebilirliği: Kitaplar eğlencelidir, öğreticidir ve geliştiricidir. Çocuk kitapları özel çocuk çizerleri tarafından çocuklarımızı içeriğe teşvik edici niteliklerde tasarlanmaktadır. O halde bu kitapların küçük insanlarımızın ilgisini ve beğenisini çekmesini kolaylaştırabiliriz. Montessori yaklaşımında temel ihtiyaç, çocuğun kendi kitaplarına erişebilmesi, boyuna uygun kitaplıklarda kitapların muhafaza edilmesidir. Kitapların yüzü çocuğa dönük olarak yerleştirilmesi ise çocuğun kitap içerikleri hakkında fikir sahibi olmasını kolaylaştırır ve özgür seçimler yapabilmesine olanak sağlar.
Yine çocuklarımıza kendilerine ait, sakin, izole okuma alanları sunmak onların okuma alışkanlıklarını pekiştirecek olumlu çağrışımlar yaratacaktır. Basit cibinliklerle ayıracağımız mutlu minder ve yastıklar arasındaki sakin bir köşe, okuma sevgisini arttıracak ve çocuğumuza ileriki yıllarında mutlu anıları zihninde canlandıracak bir aktiviteye dönüşecektir.
· Aktiviteler için Masa ve Sandalyelerin Uygunluğu: Öncelikle kendine uygun bir masa ve sandalye çocuğunuza “Burası senin de evin, bu senin alanın ve sen de kıymetlisin” duygusunu destekler. Bu güven duygusu bireysel gelişimi için de çok önemlidir.
Ayrıca çocuğunuza kendi başına oturup kalkabildiğini gösterme şansı veren ebattaki sandalye onun öz bakım sürecindeki öz güvenine katkıda bulunur. Çocukların tamamı bu duygudan çok hoşlanırlar.
Öğrenme sürecine olan katkısını ele alırsak, nasıl ki bizim için masamızın ve sandalyemizin ergonomisi, fiziğimiz ile olan uyumu çok önemli; çocuğunuzun ebadına uygun masa ve sandalye de onun aktivitelerdeki rahatlığı için çok önemlidir. Çocuğun ayakları sandalyesine oturduğunda yere değmeli, masada kalem kullanırken kolları dirseklerden 90’a yakın bir derecede bükülmelidir.
· Erişilebilir Aydınlatma: Odanın içerisinde aydınlatma kontrolünü diğer her şey gibi çocuğunuza vermelisiniz. Çocuğunuzun boyuna uygun ayarlanabilir aydınlatma düğmeleri veya çocuk güvenliğine uygun başucu aydınlatmaları gibi. Çocuğunuza kontrol edebileceği aydınlatmalar sağlamak, çocuğunuzun bağımsızlık ve güvenlik fikrini güçlendirir.